بخش انرژی در اقتصاد دو نقش اساسی را می‌تواند ایفا كند. از یك طرف تامین‌كننده نیازهای انرژی مصرفی بخش خانوارهاست كه خانوارها از این انرژی به عنوان كالای مصرفی استفاده كرده، با مصرف انرژی رفاه اقتصادی لازم را كسب می‌نمایند و از طرفی دیگر تامین‌كننده انرژی به عنوان نهاده تولید برای زیربخش‌های مختلف اقتصادی همچون كشاورزی، صنعت و خدمات است. اما نكته اساسی این است كه بخش انرژی در عین حال كه در زیربخش‌های مختلف اقتصادی تاثیرگذار است و نهاده‌های انرژی زیربخش‌ها را تامین می‌كند، از سایر زیربخش‌های اقتصادی نیز تاثیر می‌پذیرد. سوال اساسی آن است میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری برای بخش انرژی در اقتصاد ایران چگونه است؟ پس دو مسئله اساسی مطرح است:

 

• بخش انرژی چه ارتباطی با بخش‌های پیشین و پسین خود دارد؟

 

• بخش انرژی به چه میزان بر سایر بخش‌ها تاثیر می‌گذارد و به چه میزان از سایر بخش‌ها متاثر است؟

1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق                            

 

بخش انرژی یكی از بخش‌های سرمایه‌بر است و منابع قابل توجهی را در اقتصاد كشور به خود اختصاص می‌دهد. این منابع عظیم باید بتوانند تاثیرات توسعه‌ای خود را بر كل اقتصاد و هر یك از زیربخش‌های اقتصاد به جا گذارد. بخش انرژی برای این كه بتواند با استفاده از تجهیز منابع، انرژی موردنیاز اقتصاد را تامین كند لازم است در ارتباط تنگاتنگی با سایر زیربخش‌های تامین‌كننده نهاده‌های مورد نیاز این بخش (بخش انرژی) قرار گیرد. پس اثر ستانده‌ای كه بخش انرژی در اقتصاد ایجاد می‌كند و محاسبه این كه آن ستانده چه میزان بر روی سایر بخش‌ها ستانده ایجاد می‌كند و مقایسه آن با كل ستانده اقتصاد از اهمیت پرداختن به موضوع است. این تحقیق از آن جهت اهمیت دارد كه می‌تواند مشخص كند حركت بخش انرژی مستلزم حركت چه زیربخش‌هایی از اقتصاد است. روشن شدن این مسئله ما را در سیاست‌گذاری برای توسعه بخش انرژی آشنا خواهد كرد.

 

1-4 هدف تحقیق

 

• محاسبه میزان ارتباطات پسین و پیشین بخش انرژی بر اساس تحلیل‌های پیوندی

 

• محاسبه میزان شدت تاثیرپذیری/ تاثیرگذاری بخش انرژی از/ بر سایر بخش‌ها

1-5 سوال‌ تحقیق

 

• آیا تاثیرپذیری بخش انرژی از بخش‌های دیگر بیشتر است یا تاثیرگذاری آن بر بخش‌های دیگر؟

1-6 فرضیه‌های تحقیق

 

1. تاثیرگذاری بخش انرژی از تاثیرپذیری آن بیشتر است.

 

1. در میان بخش‌های اقتصادی بخش انرژی بیشترین تاثیر را بر صنایع كانی غیرفلزی دارد.

1-7 روش­شناسی تحقیق                                  

 

این تحقیق مبتنی بر تكنیك‌های داده– ستانده و مدل‌های متعددی كه در تعیین ارتباطات پیشین و پسین زیربخش‌های متعدد وجود دارد، ضرایب پیوندی پیشین و پسین را محاسبه و بر اساس ضرایب محاسبه شده میزان تاثیرپذیری و تاثیرگذاری بخش انرژی تحلیل می‌گردد.

امروزه در همه کشورها ، به مسئله آموزش علوم اهمیت زیادی می دهند ؛ زیرا دانشمندان ، مهندسان ، تکنسین ها و گردانندگان چرخ های صنعت در آینده ، امروز در پشت میزهای کلاس نشسته اند و ایجاد آمادگی های لازم در آنان بر عهده ماست . تشخیص اینکه آموختن چه چیز به دانش آموزان ضروری است و آموختن چه چیزی ضروری نیست بسیار مشکل است. در طرح جدید آموزش علوم بر آموزش روش آموختن بیشتر تکیه و تأکید می شود تا آموختن مجموعه ای از دانستنیها؛ از اینرو باید به فراگیران راه و روش یادگیری و حل مسأله را آموخت نه پاسخ چند مسئله حل شده(آسیموف و فردریک 1995).

 

ازجمله هدفهای مهم آموزش علوم که در همه کشورها از دهه 1990 مد نظر قرار گرفته ، تاکید بر این نکته است که باید علم را یک نوع «روش تفکر» بشناسیم و در کنار آموزش مجموعه ای از واقعیتها ، بر فعالیتهای عملی و ذهنی هم تاکید کنیم . روش تفکر در علم را « مهارتهای فرایندی یا مهارتهای یادگیری » می نامند . مهارتهای فرایندی در واقع کارهایی هستند که دانشمندان در هنگام مطالعه و تحقیق انجام می دهند . مهارتهای یادگیری را می توان به دو بخش تقسیم کرد : ا- مهارتهای فرایندی پایه : مشاهده ، برقراری ارتباط ، طبقه بندی ، اندازه گیری ، استنباط و پیش بینی مهارتهای فرایندی پایه نامیده می شوند چرا که فراگیری آنها برای پرداختن به مهارتهای پیچیده بعدی که به تفکر زیادتری نیاز دارند لازم است . 2- مهارتهای فرایندی تلفیقی : تشخیص متغیرها ، فرضیه سازی ، تحلیل فعالیتها ، تنظیم داده ها و رسم نمودار ، طراحی تحقیق و اجرای آزمایش مهارتهای فرایندی تلفیقی نامیده می شوند و مستلزم به کارگیری چند مهارت فرایندی پایه به صورت همزمان هستند . به کارگیری این مهارتها به دانش آموزان کمک می کند که برای حل مسائل خود به کاوش و تحقیق بپردازند و با انجام آزمایش به « حل مسئله » نائل شوند . بر این اساس توسعه مهارت های فرایندی در کلاس ضرورت پیدا می کند و تنها از این راه است که می توان دانش آموزان را به یادگیرندگانی مادام العمر تبدیل کرد (جی رزبا 1991).

 

بررسی نتایج کسب شده توسط دانش آموزان کشورمان در آزمونهای جهانی پیشرفت تحصیلی نظیر آزمون تیمز( TIMSS ) و عدم توفیق دانش آموزان ایرانی نشان می دهد که باید برنامه های ویزه ای برای ارتقای آموزش مهارتهای فرایندی در مدارس کشور طراحی و اجرا شود .تجربیات دیگر کشورهای دنیا نشان داده است که استفاده از برنامه پروژه علمی برای دانش آموزان قابلیت بالایی در فرصت سازی همزمان برای تقویت همه مهارت های فرایندی دارد.

 

پروژه علمی به تعریفی ساده عبارت است از کوشش انفرادی یا گروهی دانش آموزان در باره یک موضوع معیّن که آنان ضمن این کوشش هیجان انگیز علمی ، کار یک دانشمند را انجام می دهند و نگرش ها و مهارت های علمی او را پیدا می کنند . یعنی دانش آموزان سعی می کنند به دقت مشاهده کنند ، سوال بپرسند ، جمع آوری اطلاعات کنند ، فرضیه بسازند ، آزمایش کنند و نتایج کار علمی خود را جمع بندی و ارائه نمایند . (آسیموف و فردریک 1995)

 

برهمین اساس انجام پژوهش در زمینه اثر بخشی پروژه علمی بر رشد مهارت های فرایندی می تواند اعتماد و توجه معلمان و برنامه ریزان را به این روش در جهت توسعه این مهارتها در دانش آموزان جلب نماید و به گسترش استفاده از این برنامه در مدارس کشور و کلاس های درس کمک کند .

 

بنابراین در این پژوهش بررسی خواهد شدکه تاثیر طرح پروژه علمی بر عملکرد دانش آموزان کلاس پنجم شهر تهران در مهارتهای فرایندی

 درس علوم چه خواهد بود ؟

 

1-3-اهمیت موضوع تحقیق وانگیزه انتخاب آن:

 

رویکرد جدید برنامه درسی ملی و توجه ویژه آن به محوریت پژوهش و تفکر علمی در یادگیری ، لزوم تدوین برنامه هایی را ثابت می کند که بتوانند این هدف مهم را در یادگیری محقق سازند و به چرخش مدارس کشور از محوریت دانش به محوریت تفکر کمک کنند .

 

در این راستا یکی از طرح ها و برنامه هایی که دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش از سال تحصیلی 90-89 به صورت آزمایشی اجرا می نماید ، طرح پروژه های علمی دانش آموزان دوره ابتدایی ( جشنواره علمی جابر بن حیان ) است . با توجه به مسئولیت پژوهشگر در دفتر آموزش دبستانی(سرگروه آموزشی ) و با عنایت به اینکه پژوهشگر در تدوین و اجرای این طرح در سطح ملی مشارکت داشته است بر آن شد تا پژوهشی را به منظور بررسی اثربخشی این برنامه بر رشد مهارت های فرایندی ترتیب دهد تا شناخت بیشتر از اثرات این برنامه به موارد زیر کمک کند :

 

– کسب اعتماد و توجه بیشتر معلمان به اثر بخشی این برنامه

 

– معرفی هرچه بیشتر مهارتهای فرایندی به دانش آموزان و معلمان و راههای تقویت این مهارتها

 

– بهبود نتایج دانش آموزان در آزمونهای بین المللی پیشرفت تحصیلی نظیر آزمون تیمز( TIMSS )

 

– بررسی تفاوت یک کلاس دانش محور و یک کلاس پژوهش محور از نظر مهارتهای فرایندی

 

1-4-هدفهای تحقیق:

 

1-4-1-هدف کلی:

 

به طور کلی هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر طرح پروژه علمی بر عملکرد دانش آموزان کلاس پنجم شهر تهران در مهارتهای فرایندی درس علوم می باشد.

 

1-4-2-اهداف ویژه:

 

 

• بررسی تاثیر طرح پروژه علمی بر مهارتهای فرایندی

 

• بررسی تاثیر پروژه علمی بر مهارت نتیجه گیری و تفسیر داده ها

 

• بررسی تاثیر پروژه علمی بر مهارت پیش بینی

 

• بررسی تاثیر پروژه علمی بر مهارت فرضیه سازی

 

• بررسی تاثیر پروژه علمی بر مهارت استنباط کردن

 

• بررسی تاثیر پروژه علمی بر مهارت طراحی تحقیق

 

• بررسی تاثیر پروژه علمی بر مهارت برقراری ارتباط

 

• بررسی تاثیر پروژه علمی بر مهارت تشخیص متغیرها

 

1-5-فرضیه های تحقیق:

 

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارتهای فرایندی می شود.

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارت نتیجه گیری و تفسیر داده ها می شود.

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارت پیش بینی می شود.

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارت فرضیه سازی می شود .

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارت استنباط کردن می شود.

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارت طراحی تحقیق می شود.

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارت برقراری ارتباط می شود.

 

• طرح پروژه علمی باعث رشد مهارت تشخیص متغیرها می شود.

توسعه و پیشرفت واقعی كشورها شاخص های مختلفی دارد كه یكی از مهمترین آنها ورزش می باشد. رویكردهای متفاوتی نسبت به این پدیده وجود دارد كه برخی از آنها با نگاه قهرمانی و در برخی موارد نگاه سلامت عمومی و نشاط جامعه و در رویكرد دیگر نگاه اقتصادی مدنظر قرار می گیرد، اما صرفنظر از همه آنها اهمیت ورزش روز به روز در حال افزایش است. ارتباط ورزش با پدیده های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حاكی از اهمیت این پدیده و نقش آن در برنامه های توسعه ملی كشورهاست و در یك نگاه كلی توسعه و پیشرفت ورزش در هر كشور با اقتدار و قدرت آن كشور ارتباط نزدیكی دارد(طالب پور،1390). ورزش به عنوان ابزار چندبعدی با تاثیرات گسترده و نقش ارزشمند، یکی از شیوه­هایی است که افراد می­توانند با استفاده از آن بر فشارهای جسمانی، روحی و روانی و اجتماعی فایق آیند(کردگار،1390). تحقیقات متعددی روشن ساخته اند که پرداختن به تفریحات سالم، به ویژه فعالیتهای ورزشی، آثار مثبت فراوانی در سلامتی جسمی و روحی انسان دارد(امیرتاش،83). شرکت افراد به سمت ورزش منجر به بهبود وضعیت جسمانی، سلامت روحی وسرگرمی بهینه افراد می شود(سان،2013).

 

دراین راستا یكی از مشكلات و مسائل عمده تحقق پیشرفت ورزش در کشور ما عدم نگاه همه جانبه به امور متفاوت است. غالبااین نگاه یك سویه و تنها به یك بعد از مسأله اشاره دارد. در حالیكه تحقق پیشرفت مستلزم نگاهی همه جانبه می باشد. توسعه به همین معناست یعنی رشد همه جانبه و نگاه به تمامی ابعاد مسأله(راسل و همکاران،2009). كشورهای پیشرفته در ورزش، پایه و اساس برنامه های تعلیم و تربیت ورزشكاران را در مدارس ابتدایی متمركز می كنند و زمینه را برای جذب دانش آموزان كم سن و سال به اماكن و تاسیسات ورزشی فراهم می سازند. بنابرین توجه به ورزش پایه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. سیستم ادراکی و حرکتی کودک در اثر جنبش و فعالیت توسعه می یابد، کودکان در قالب حرکات بسیاری از خواسته ها و علایق خود را که بیان آنها از طریق زبان امکان پذیر نیست بیان می کنند. کودکان با انجام ورزش های مختلف مهارت های حرکتی پایه را می آموزند. بدیهی است چنانچه نتوان فرصت های لازم برای توسعه و شناسایی موانع ورزش را در کودکان و دانش آموزان فراهم نمود سبب از دست دادن انگیزه های آنان از حضور در ورزش و عدم توسعه ورزش قهرمانی در آینده می گرد(باقرزاده و همکاران،1380).

تحقیق

 

امروزه مدیران و رهبران سازمانها دریافته اند که به یادگیری به عنوان پدیده ای ارزشمند بنگرند و برای موفقیت در ایجائ آینده ای بهتر ، سازمانی را پرورش دهند که به خوبی و به طور اثربخش پایدار و در پی فراگیری باشد و برای حفظ بقای خود با دگرگونیها هماهنگ گردد.(Hong et al,2006, 1028)

 

ویژگی سازمانهای امروزی پویایی و پیچیدگی، ابهام و سنت گریزی است و دائما از محیط اطراف خود تاثیر می پذیرند و تغییر را به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر پذیرفته اند. به منظور غلبه بر شرایط نامطمئن پیچیده و پویا تنها راهی که پیش روی سازمانها قرار دارد،توانمندسازی کارکنان از طریق کسب دانش و مهارتی می باشد که به سرعت کهنه و منسوخ می شود. از این رو، داشتن نیروی انسانی توانا و کارآمد که بنیاد ثروت ملی و دارائی های حیاتی سازمان به حساب می آیند، منافع بسیار زیادی برای سازمانها به دنبال خواهد داشت. توانمند سازی ظرفیتهای بالقوه ای را برای بهره برداری ار سرچشمه توانایی انسانی که از آن استفاده کامل نمی شود در اختیار سازمانها می گذارد. (بزاز جزایری، 1386، 50).

 

تلاش برای ارتقای بهره وری نیروی انسانی و استفاده بهینه از نیروی انسانی یکی از برنامه های حیاتی سازمانها محسوب می گردد. تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص مهمترین عامل در موفقیت هر سازمان در مواجه شدن با تغییرات محیطی است. زیرا این انسان است که می تواند از وسایل و امکانات در جهت رسیدن به اهداف سازمان ها به نحو مطلوب استفاده نمایند (شریف زاده و محمدی مقدم، 1388، 15).

برای بهبود و اصلاح سازمانها تلاشهای زیادی انجام شده است که عمدتا حول موضوعاتی مانند کاهش سلسله مراتب و دیوانسالاری، تشکیل گروههای فعال و مشارکت در تصمیم گیری در پایین ترین رده های سازمانی است. نوآفرینی سازمانها و گرایش آنان به سوی تمرکز زدایی به دلیل عدم انعطاف پذیری در ساختارهای سنتی جنبشی را ایجاد کرده است که نقش کارمندان ونیاز به توانمندی آنان به عنوان مرکز ثقل هرگونه تلاش برای کاهش اندازه سازمان و بهبود خدمات به مشتریان و مردم مورد تایید قرار گرفته است shelton,2002, 143))

 

 

 

برای اینکه توانمندسازی موفقیت آمیز باشد، باید به کارکنانی که خواسته می شود امکانات آموزشی داده و محیط لازم آفریده شود تا بالندگی خودشان را تامین کنند. داشتن دانش و توانایی که شخص بتواند کار انجام بدهد، هم برای انجام دادن کار به طرزی که نتیجه تولید کند اهمیت دارد و هم از نظر افزایش دادن اعتماد کارکنان مهم می باشد (امیرکبیری،356:1385).

 

از طرف دیگر چناچه بخواهیم کارکنان را به رقابت موثر در بازارهای کاملا رقابتی توانا سازیم، نکته کلیدی این خواهد بود که چگونه آنها یادبگیرند و دانش جدید تولید کنند و به تبع آن چگونه سازمانها، این دانش را مدیریت کنند (بابایی،1383، 9).

 

در این تحقیق سعی بر این است که به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که آیا یادگیری سازمانی بر توانمندسازی کارکنان شرکت پالایش نفت تهران(شهید تندگویان) تاثیر می گذارد؟ لذا با بررسی عوامل و مولفه های توانمندسازی، توانمند سازی کارکنان شرکت پالایش نفت تهران(شهید تندگویان) مورد سنجش قرار می گیرد و همچنین با توجه به اینکه توانمندسازی کارکنان در سازمان ها یک تحول اساسی محسوب می شود و شرط اصلی هر تحول، نیاز به یادگیری و تغییر است لذا یادگیری سازمانی نیز مورد بررسی قرار می گیرد.

 

بنابراین مساله ای که وجود دارد شناسایی این موضوع است که آیا کارکنان این شرکت از توانمندی لازم برخوردار هستند؟ آیا شرکت پالایش نفت تهران(شهید تندگویان) سازمان یادگیرنده است؟ و اینکه آیا یادگیری سازمانی تاثیری بر توانمند سازی کارکنان این شرکت دارد که بتوان یادگیرنده بودن یا نبودن این شرکت را به کارکنان آن نسبت داد؟

 

در این خصوص شرکت پالایش نفت تهران (شهید تندگویان) به عنوان واحد مورد مطالعه، در شش ماهه دوم سال 93 انتخاب شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه کارکنان این شرکت اعم از ستادی و عملیاتی می باشد.

 

1-2-    اهمیت تحقیق

 

جهان امروزه به ویژه جهان سازمان ها، دستخوش تغییر و تحولات شگرف و مداومی است و تمامی ابعاد سازمان ها از محیط داخلی تا محیط خارجی از عوامل انسانی تا غیر انسانی و غیره همگی با شتابی خیره کننده در حال تبدیل شدن از حالتی به حالتی دیگرند. در چنین شرایطی، سازمان ها برای بقا تلاش می کنند و برای اینکه بتوانند خود را در محیط پر تلاطم اطراف حفظ کنند پیوسته از قالب های غیر پویا خارج می شوند و به سمت توسعه یادگیری و ایجاد سازمان یادگیرنده حرکت میکنند.(,2002, Adair,18).

 

از جمله عواملی که باعث شده اند سازمانهای قرن 21، شکلی متفاوت از سازمانهای سنتی پیدا کنند، افزایش انتظارات مشتریان، رشد جهانی شدن و تکنولوژی بسیار پیشرفته می باشد. در سازمانهای قرن 21، نیاز به آن خواهد بود که علاوه بر انرژی کارکنان، نیروی فکری و خلاقیت آنها نیز مدیریت شود.تحت این شرایط نه تنها روش های سلسله مراتب دستوری – کنترلی مناسب نخواهد بود بلکه کارکنان باید خودشان ابتکار عمل نشان دهند و برای حل مشکلات سریعا اقدام و در تیم های خودگردان، ایفای نقش کنند.(مورهد و گریفین،1387،5) به طوری که لزوم پرورش کارکنانی که دارای توانایی خود مدیریتی باشند باعث شده که در توانمندسازی، نیروی انسانی به عنوان یک پارادایم جدید توجه بسیاری از صاحبنظران مدیریت را به سوی خود جلب کند ,2002,shelton)50).

 

نیروی انسانی یک سازمان بزرگترین ثروت آن محسوب می شود و شالوده ثروت هر سازمانی را تشکیل می دهند. امروزه مانند گذشته نیست که مزیت رقابتی یک سازمان در ابزار آلات و تکنولوژی باشد، بلکه بزرگترین مزیت رقابتی یک سازمان در به کارگیری نیروی کار خلاق و ماهر است زیرا با داشتن منابع انسانی ناتوان و بی انگیزه نمی توان به حفظ و بقای یک سازمان امیدوار بود(Mike &Laurie,1995, 66)

 

پس می توان ادعا نمود توانمندسازی روش نوینی برای بقای سازمان های بیشتر در محیط رقابتی است .(Conger&Kanungo,1998, 237)

 

توانمندسازی تکنیکی نوین و موثر در جهت ارتقای بهره وری سازمان به وسیله بهره گیری از توان کارکنان است. منابع انسانی به واسطه دانش، تجربه و انگیزه خود صاحب قدرت نهفته هستند و در واقع توانمندسازی آزاد کردن این قدرت است. این تکنیک ظرفیتهای بالقوه ای که برای بهره برداری از سرچشمه توانایی انسانی که از آن استفاده کامل نمی شود در اختیار میگذارد و در یک محیط سالم سازمانی روشی متعادل را در بین اعمال کنترل کامل کارکنان پیشنهاد می کند (ساجدی و امیدواری، 1386، 78).

در محیط سرشار از تغییرات، سازمانها به منظور حفظ بقا در محیط رقابتی و به سرعت در حال تغییر كنونی عواملی وجود دارند كه سطح عملکرد را تحت تاثیر قرار می دهند می تواند موفقیت سازمان‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهند (Herschel , 2005: 144). سینكولا و همكاران (1997)[1] پیشنهاد می کنند كه شناسایی این عوامل، نه تنها منجر به ایجاد نو آوری در سازمان می شود بلكه ممكن است تنها عامل موثر در حفظ مزیت های رقابتی بدست آمده باشد (Chang at.all, 2010: 3792–3798). همچنین به طوری که بوهلر (2002)؛ داویس و دالی(2008)؛ كورث (2007)[2] از آنها به عنوان یكی از مهمترین استراتژی ها، برای ایجاد بهبود در عملكرد سازمان ها و حفظ مزیت های رقابتی كه سازمان به آنها دست یافته است، نام می برند (Weldy , 2009: 59-60). چرا که داشتن دانشی عمیق نسبت به این عوامل سازمانی و محیطی که تاثیر زیادی بر کیفیت تصمیمات مدیریتی در سازمان می گذارد (زمانی و همکاران، 1387: 14).

 

همچنین از طرفی صاحبنظران و محققان معتقدند عملكرد، موضوعی اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل‌های سازمانی است و مشكل بتوان سازمانی را تصور كرد كه مشمول ارزیابی و اندازه‌گیری عملكرد نباشد. از سویی، كسب وكار باید به اندازه كافی انعطاف پذیر و دارای استراتژیهای مشخص باشد تا هم تهدیدات غیرقابل پیش بینی و هم فرصت های موجود در آینده نامطمئن و محیط بی ثبات را مدیریت كند. بنابراین، داشتن استراتژیهای مشخص برای متناسب شدن با محیط پرتلاطم كسب وكار در جهت حفظ مزیت رقابتی، یكی از چالش های اساسی فراروی مدیران امروز است (الهی و مهدی پور، 1381).

 

با توجه به مطالب ذکر شده با توجه به اینکه محقق آشنایی چند ساله ای در بانک سپه شهر مشهد دارد بر این مهم آگاهی دارد که جذب مشتریان در گرو درک خواسته و نیازهای آنان و استراتژیهای رقابتی است که بانک در بازار است. به طور کلی دغدغه محقق این است که عوامل اثرگذار بر صنعت بانکداری کدامند و تاثیر آن بر کسب مزیت رقابتی در بانک سپه مشهد به چه میزان است؟

 

بنابراین با در نظر گرفتن موارد ذکر شده و نیز اهمیت حیاتی فعالیت بانکها برای جامعه، انجام تحقیق حاضر ضروری به نظر می رسد و به نوعی می توان ادعا نمود که دغدغه موجود می باشد و همچنین به دلیل کمبود چنین مطالعه ای در صنعت بانکداری، محقق سعی دارد تا به بررسی عوامل اثرگذار بر صنعت بانکداری و تاثیر آن بر کسب مزیت رقابتی در بانک سپه مشهد بپردازد.

 

1-3-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

 

با بررسی تاریخی روند به وجود آمدن سازمانهای بزرگ در دهه های گذشته، درمی یابیم كه این سازمانها به علت عدم تطابق خود با روند تحولات اجتماعی و جهانی، همانند دانیاسورهایی كه تطبیق پذیری با محیط را از دست داده و محكوم به فنا شدند، دیگر كارایی لازم را در عرصة رقابت ندارند (بون و همکاران، 2006)[3]، همچنین، در جهان امروز تغییر، سریع است و انطباق موفقیت آمیز، یك بخش مهمی از موفقیت در عصر حاضر است (انگلث و سیمونس، 2002[4]). سرعت بسیار زیاد تحول محیط و بازارهای رقابتی، فشار مضاعفی را به سازما­نها برای انطباق بسیار سریع به وجود آورده است و تغییرات در سطوح بالا را منجر شده است. چالش سازما­نها برای ایجاد ساختارهای منعطف و ایجاد قابلیت انعطاف پذیری در دنیای متغییر فعلی، بیش از گذشته است.

همچنین در خلال سال­های اخیر عملكرد به یكی از مفاهیم مهم مدیریت تبدیل شده است و با فرهنگ سازمان­های پیشرو عجین گشته است كه ضمن ارتقای پاسخ­گویی میزان تحقق اهداف و برنامه­های هر سازمان را مشخص می­كند (Byars & Rue, 2008: 56).

 

علاوه بر این طی دهه گذشته، بخش خدمات مالی دستخوش تغییرات شدیدی شده است كه در نتیجه محیطی با رقابت شدید و رشدی اندك در میزان تقاضای اولیه به وجود آمده است. در چنین محیطی، رویدادهای مربوط به ارتباطات تعهدآور و موروثی بین مشتری و بانك مورد معامله، به گونه‌ای فزاینده در حال كاهش است و بانك­ها در حال طراحی استراتژی هایی برای جذب وحفظ مشتریان هستند.

 

بانك­ها همچون سایر مؤسسات در معرض تغییر دگرگونی­های زیادی قرار دارند و بنا به شرایط موجود برای بقاء وسودآوری، باید تلاش خود را در جهت حذف موانع و كاستی ها و پیروی از شیوه‌های نوین بازاریابی و

 

منابع هر کدام از متغیرهای مدل مفهومی پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	متغیر	منبع
1	تبلیغات	(بزرگی و نوری، 1388؛ زارع احمد آبادی و حاتمی نسب، 1388) ؛ (آشتیانی و همکاران، 1389)     Paulin, et al. (2000)
2	بازاریابی	(بزرگی و نوری، 1388) (معینی و بهراد مهر، 1388، لاری و همکاران، 1388) ؛)، (کرمانشاه و عبدی، 1387     Oppewal, et al. (2000)
3	رضایت مشتری	(نوری و فتاحی؛ 1389)؛ (آشتیانی و همکاران، 1389)؛ (آشتیانی و همکاران، 1389) ؛ (دیواندری و دلخواه، 1384)     Parasuraman et al. (1994, 1998)
4	کیفیت خدمات بانکی	(حقیقی کفاش و احمدی؛ 1388؛ عبدلی و فریدون، 1388)؛ (دیواندری و دلخواه، 1384)     Parasuraman et al. (1994, 1998)
5	پاسخگویی	(حقیقی کفاش و احمدی؛ 1388)؛ (دیواندری و دلخواه، 1384)     Berry, et al. (1990)
6	امنیت	(حقیقی کفاش و احمدی، 1388؛ نوش آبادی و پرویزیان، 1388)     Fahy, J.(2009),
7	مدیریت ارتباط با مشتری	(معینی و بهراد مهر؛ 1388؛ معینی و بهراد مهر؛ 1388)؛     Bloemer et al., 1998
8	نام تجاری	(معینی و بهراد مهر،1388؛ باورصاد و همکاران، 1388، عبدلی و فریدون، 1388)؛         Cretu, A. E., & Brodie, R. J. (2007).
9	فناوری اطلاعات	(شیخان و همکاران، 1388؛ نوش آبادی و پرویزیان، 1388)،     Smart   and Wolfe, (2007)
10	وفاداری مشتریان	(عبدلی و فریدون، 1388)؛ (آشتیانی و همکاران، 1389)؛ (سید جوادین و همکاران، 1389)     Bloemer et al., 1998
11	کارکنان	(عبدلی و فریدون، 1388)     Abratt, R., & Mofokeng, T. N. (2001).
12	4 عامل رقابتی پورتر	(باقری، 1387)، (کرمانشاه و عبدی، 1387)     Jeyavelue, S. (2007)

1-9-تعاریف متغیرها و اصطلاحات تحقیق

 

تعاریف مفهومی:

 

عوامل کلیدی صنعت بانکداری: این متغیر بر اساس مدل پنج فاکتوری پورتر (1985) سنجیده می شود که در این پژوهش ما سه مؤلفه ی رقابت موجود، قدرت چانه زنی مشتریان و تهدید تازه واردان (رقبای جدید در صنعت) را مورد مطالعه قرار می دهیم.

 

رقابت میان شرکت های موجود: میزان رقابت موجود تعیین می کند که تا چه اندازه ارزش ایجاد شده توسط یک صنعت، از طریق رقابت با رقبای موجود از بین می رود (کاراگیانوپولوس و همکاران، 2005).

 

قدرت چانه زنی مشتریان: قدرت چانه‌زنی مشتریان، توانایی مشتریان در کاهش‌قیمت و تلاش برای کیفیت بالاتر یا خدمات بیشتر است (باتن و مک مانوس، 1999).

 

رقبای جدید در صنعت: تهدیدتازه واردان بازار اشاره به ایجاد چشم اندازی از ورود رقبای جدید به صنعت مورد نظر دارد (باتن و مک مانوس، 1999). مهمترین مانع ورود به صنعت بانكی را شاید بتوان مقررات و قوانین حاكم بر تاسیس و اداره بانك ها دانست .

 

استراتژی رقابتی: ال مورسی(1986) پیشنهاد می کند که استراتژی رقابتی یک استراتژی کسب و کار است که نیروهای اصلی و اساسی را تعیین می کند که بر موقعیت رقابتی اثر گذار هستند (اسلاتر، 2001).

 

تعاریف عملیاتی:

 

منظور از تعریف عملیاتی همان سنجش متغیرها است که برای سنجش مفهوم عوامل اثرگذار بر صنعت بانکداری از عوامل 11 گانه زیر استفاده می شود :

 

1. تبلیغات

 

1. بازاریابی

 

1. رضایت مشتری

 

1. کیفیت خدمات بانکی

 

1. پاسخگویی

 

1. امنیت

 

1. مدیریت ارتباط با مشتری

 

1. نام تجاری

 

1. فناوری اطلاعات

 

1. وفاداری مشتریان

 

1. کارکنان

همچنین برای سنجش مفهوم عامل رقابتی از مدل پورتر استفاده می شود که دارای 4 عامل رقابتی پورتر به شرح زیر می باشد:

 

1. فاکتورهای درونی

 

1. شرایط تقاضای داخلی

 

1. صنایع مرتبط و حمایت کننده

 

1. استراتژی، ساختار و رقابت

1-10-محدودیت های تحقیق

 

از محدودیت های این پژوهش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

• فقدان یک پایگاه اطلاعاتی مناسب و جامع درباره موضوع پژوهش در جامعه.

 

• پراکندگی جامعه مورد پژوهش.

 

• پرسشنامه خود به عنوان یک محدودیت تلقی می شود. بدین معنا که پرسشنامه، نگرش افراد را بررسی می کند، نه واقعیت را، که این امر می تواند به عنوان یک محدودیت تلقی شود.